Şimdi hiç bilmediğiniz bir tembellik türü ile ufkunuzda çığır açabilirim. Bir şeyi bilmezsin ve bilmediğini de bilmezsin ya öyle bir durum bu.
Bilip bilmediğini bile araştırmaya gerek görmeden olduğu gibi kim nasıl derse öyle kabul edip inanırsın. Tam da bundan bahsetmek gerekli.
Bilgi tembelliği dedik ama milletçe zaten kabul ettiğimiz bir durum. Kitap okumayı da araştırmayı da sevmeyen (genel olarak) bir toplum olarak aslını astarını öğrenmeye gerek duymuyoruz.
Öğrenme güdümüz mü zayıf, meraklı mı değiliz; bilemem. Üzerimizde bir rehavet olduğu kesin. Öğrenme ile aramıza duvar da örmüş olabiliriz. Nihayetinde her şeyi bilen bir milletiz. Doğuştan bize ruhumuzla üflenir bilgi (!).
Hurafeleri de ne kadar seviyorsak artık, bilgi tembelliği de işimize gelmekte. Çünkü kafamızı yormamıza gerek kalmıyor ki en cazip kısmı bu. Direk olarak ne söylenirse, akıl süzgecinden bile geçirmeden doğrumuz olarak kabul edebiliyoruz.
Belki de inandığınız konu ile alakası yoktur da söyleyene olan güveninizdendir. Çocukken ailenizin her dediğini doğru kabul etmek gibi. Bir ihtimal yanlış olması bile bizim için yıkım olabilir ki güvenmeyi seçmişiz karşı tarafa.
Sorgulama yeteneğini kaybetmiş insanlardaki bilgi tembelliği olması olağanüstü bir durum olmasa da toplum için büyük bir tehdit haline gelebilir. “Senin cahilliğin benim hayatımı etkiliyor.” sözüyle tam olarak açıklamak mümkün bu durumu.
Hurafelerde de büyük oranda kulaktan kulağa oynanır ve başka birine geçene kadar daha farklı haller alabilir. Bugüne kadar yanlış öğrendiğimiz deyimler ve atasözleri gibi. Aslında ne anlatılmak istenmiş ama neye dönmüş, bilirsiniz.
Bilgi tembelliği yapmamak gerekli. En azından yaşanılan dönemi diğer nesillere aktarırken daha doğru bir şekilde aktarmak için bile olsa gerçeği araştırma ve bulma güdüsü olmalı.
Bilgi güçtür ve yanlış elde olmamalıdır. O yüzden de doğru bilgi daha da değerli hale gelmektedir. En azından teyit edebilmeliyiz bilgiyi. Yüzde yüz kim kime inanır ki? İnsanlarda tam teslimiyet diye bir durum olmasa gerek.
Genelde ileri giden bir uygarlıkta herkes ileri giderken bizim her şeye inanmamızla, tembellikte çığır da açarız…
Yazar ve Şair Betül FIRAT
