Son yıllara kadar dilime dolanan şarkılar; bilindik ve eskilerden diye tabir edilen parçalar olmaktaydı. Şimdi ise sürekli önüme çıkan anlamını bile bilmediğim müzik ve ritimler takılmakta dilime. Popüler kültür dediğimiz olgu işlemekte sanırım. Şu da var ki benim ve herkesin dilinde olan bir şarkı veya bir replik yaygın ve popüler olduğu için kültür sayılır mı? Herhangi bir olgunun kültür sayılması için herhangi bir kriteri yok mudur? Bazen bize saçma sapan da gelmiş olsa; bir an bununla haşır neşir olduğumuzu görmek şaşırtmıyor mu sizi? Popülerlik ve kültür ne kadar birbiriyle örtüşür; nerede ayrılır? Peki, nerede ne zaman ayırabiliriz bunları?
İlk melodisi hareketli ama tarzıma uygun olmayan bir şarkıyı yakınlarımda birinin mırıldanmasıyla fark ettim bunu. İkimizde tarzım değil desek de nerden dolanmıştı bu şarkı bize bilemedik. Tabii ki sosyal medya diyesim geliyor. Sosyal medyada çoğu argümanı müziksiz düşünemiyoruz artık. Bunu da fark edip bir kenarda bekletmek gerekli diye düşünüyorum. İnsanların ilgisini en çok neyle çekebiliriz, tabii ki alışılmışın dışına çıkarak, farklı olarak ve fark yaratarak. Bu farkınsa kültürümüzü bozabilecek yönde olmasını garipsiyor insan. Yüzyıllarca kültür beşiği olmuş, çok güzel sanat dallarını icra etmiş ecdatları ve şu an yaşayan sanatkârlarımızı düşünecek olursak bence büyük bir kayba doğru gidiyoruz. Hissedilerek yapılmış, ortaya konmuş sanatlarımıza haksızlık olmaz mı; bunları içi boşaltılmış zevk ve kültürümüzü saptıracak argümanlarla değiştirmek.
Çok güzel ve anlamlı bir kültüre sahipken dejenere olma yolunda olmak içimize sinmez sanırım. Tabii ki hakkını verenleri de tenzih ederim. Bu söylediklerim sadece bizim toplumumuza has değil genel bir durum olmakta benim gördüğüm. Yeni bir şey üretmek elbette ki zahmetli bir iş ve belli bir kalitesi kriteri olması gerek bir şey. Yapılmış eserlerin çevrilmesi, değiştirmek veya dejenere etmek kültür kaybı olarak görülmeli bana göre. Sadece popüler olmak için, toplum tarafından tutulsun da; neye benzediği, nasıl olduğu hiç önemli değil anlayışı sadece zevkimizi değil sanat geçmişimizi de siler. Neyse ki bunun için çok endişe etmeme gerek yok çünkü benim gibi düşünüp hala belli bir çizgide olan insanlar da var.
Yeni şeyler denemek, farklı argümanlar kazanmak ve kazandırmayı istemek çok doğal. Sadece bu argümanların belli bir seviyede ve belli bir kalitede olması gerektiğine inanıyorum. Bir şeyin kültür olabilmesi için sadece toplum kabulü değil, belli bir geçerlilik düzeyinin olması da önemli. Ben bir şeye mizansen yakıştırma yaptığım için değil; bunun ederi ve gerekliliği bu olduğu için konulmalı sınırı ve adı. Yoksa popüler, popülersin, popüleriz yarışında biz kazansak da toplum ve kültürümüz kan kaybedecek. Bunlar için denetim ve tescil mercileri de olsa dilin kemiği yok; kulaktan kulağa, medyadan medyaya aktarılanlar için belli bir kıstas olmalı. İpin ucunu nerede yakalarsak kar diyebiliriz. Popüler olmak başka, kültür başka diye ayırmak gerekli. Popüler kültür tanımına göre ‘İsim; belli bir dönem için geçerli olan, hızlı üretilen ve hızlı tüketilen kültürel ögelerin bütünü’ düşünecek olursak; üretim ve tüketimi hızlı olduğuna göre kalıcılığı az diyebiliriz. O yüzdendir ki popülerlik belli bir yere kadar geçerli. Asıl olan ise kültürdür. Kültürümüze sahip çıkmak çok daha önemli olmakta.
Yazar ve Şair Betül FIRAT
